In 2016 staat Douwe Jan Boersma in de finale van de verkiezing ‘Friesche Ondernemer van het jaar’. Hij verliest op de vraag: wat is het bedrijf zónder jou? Douwe Jan heeft er de smoor over in, maar weet dat de jury gelijk heeft. Hij houdt immers altijd alle touwtjes strak in handen! Die nacht besluit hij om het roer definitief om te gooien.
TEKST: RUTH DE JONG | BEELD: OPNIEUW
Stevig teleurgesteld rijdt Douwe Jan ’s avonds terug naar huis. De bos bloemen geeft hij aan zijn vrouw, het plakkaat dat hij gekregen heeft, gooit hij in een hoek en hij duikt zijn bed in. Maar dat duurt niet lang. “Om 4.00 uur werd ik wakker, heb mijn plakkaat opgepakt en ben ik naar de zaak gereden. Daar heb ik een gat in de muur geboord, het plakkaat opgehangen en ben ik in een stoel gaan zitten met een bak koffie.”
Het roer om
Douwe Jan realiseert zich dat de jury van de verkiezing hem een spiegel heeft voorgehouden. Terecht, dat wel. “Ik heb een poos naar het plakkaat zitten staren. Ik vroeg mezelf af wat ik nu eigenlijk écht met mijn leven wilde.” Op dat moment beseft hij dat die vraag veel breder is dan alleen voor zichzelf. Het gevoel dat hij meer wil doen voor anderen, komt sterk in hem op. Daarom besluit hij om het roer definitief om te gooien. “Ik wilde een nieuw bedrijf opzetten en me daarbij ook richten op een combinatie van sociale en ecologische winst.”
Douwe Jan is beter in bouwen dan in beheren. Hij bezit het talent om zich vast te kunnen bijten in een project en heeft een ontzettende focus. Dat is ook de reden dat hij – samen met de Heer – zo succesvol is geworden. “Tegelijkertijd had ik moeite om los te laten. Ik heb de touwtjes graag strak in handen.” Dat hij de touwtjes los moet laten, leert hij bij zijn eerste bedrijf Health2Work. Het bedrijf dat gezonde en efficiënte werkplekken creëert, heeft veel te lang op hem alleen gedraaid. Een week nadat Douwe Jan het roer omgooit, zet hij zijn gedachten om in daden. Hij richt een managementteam op en vraagt een van hen om directeur te worden. Daarna treft de ondernemer de nodige voorbereidingen om er een poosje tussenuit te gaan. Nadat hij het personeel heeft ingelicht, besluit hij twee maanden lang niet op de zaak te komen; een les in loslaten!
OPNIEUW!
Douwe Jan vertrouwt erop dat God iets met zijn talenten kan doen en hij geeft zich over aan Zijn leiding. Het nieuwe bedrijf dat hij in zijn hoofd heeft, moet de naam OPNIEUW! krijgen. “Een ingeving van boven”, aldus de Fries. Hij streeft naar een betere wereld en wil dat het afvalprobleem wordt aangepakt. Daarnaast vindt hij dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt vaak niet op hun plek zitten op de sociale werkplaats. OPNIEUW! geeft ze via een ervaringsplaats of re-integratieplek een kans. Douwe Jan stelt maar één voorwaarde: er wordt niet getornd aan de cultuurwaarden!
Cultuurwaarden als basis
Om een ‘veilige’ werkplek te creëren houdt Douwe Jan binnen zijn bedrijf drie cultuurwaarden hoog in het vaandel. “Het schip mag van koers veranderen, maar aan de cultuurwaarden mag niemand komen! Het is nodig om een bedrijf goed te kunnen managen. Daarbij zijn positiviteit, communicatie en vertrouwen de sleutelwoorden.” Met deze drie punten kan hij een Licht zijn van de Heer, elke dag opnieuw. “Het zijn zulke basale dingen, maar als je deze punten in acht neemt zul je merken dat het vertrouwen naar elkaar toeneemt. En tegelijkertijd tackel je in een vroeg stadium al veel problemen.”
Social Enterprise
Mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben, gaan met een stukje begeleiding aan de slag bij OPNIEUW! “Maar je kunt je bedrijf niet alleen op mensen laten draaien met een sociale beperking. Dat is niet realistisch. Om de onderneming winstgevend te houden moet je je onderneming goed opbouwen (zie kader, red.). Dat begint met de fundering, de kern. Daar zitten mensen in die in staat zijn om leiding te geven aan de business. Daarna komt een schil met mensen die op de een of andere manier een beperking hebben. We zoeken mensen mét vaardigheden, maar om ze een kans te geven komen ze met ‘open hiring’ op gesprek. De volgende schil bestaat uit flexwerkers. Dat zijn jonge mensen met een mbo- of hbo-opleiding, die we invliegen. Om marge te kunnen maken heb je aan mensen met een sociale beperking niet genoeg. Te veel werkdruk kunnen ze niet aan; daarom wordt het productiviteitsverlies dat geleden wordt door die flexwerkers opgevangen en gecompenseerd. De buitenste schil bestaat uit externe partners. Wij hebben bijvoorbeeld zelf stoffeerders in dienst, maar huren af en toe externe stoffeerders in. Dit doen we alleen wanneer ze dezelfde principes hanteren en ze bijvoorbeeld voor 80% asielzoekers in dienst hebben.
OPNIEUW! heeft de tool ‘Social Return Investment’ ontwikkeld waarmee ze per product kan aangeven hoeveel uren/minuten iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt hieraan heeft gewerkt; mooi om aan klanten te kunnen laten zien.
Circulaire economie
Naast de bewuste keuze om sociaal te ondernemen, wil OPNIEUW! ook ecologische winst halen. “Ons doel is om CO2, grondstoffen en energie te besparen. Wij willen dat klanten minder nieuwe spullen kopen. Even een voorbeeld: een gemeente zoekt nieuwe bureaustoelen. In het meest ideale geval verlenen we voor 60% services, zoals het schoonmaken van de bestaande stoelen en het uitvoeren van kleine reparaties. Dan vullen we aan met stoelen die bij ons in het assortiment zitten. Mocht dat nog niet genoeg zijn, dan worden er nieuwe stoelen bijgekocht. Dit principe kun je toepassen op allerlei spullen, zoals toiletpotten, fietsen, wasmachines enzovoort. Zolang het maar een bepaalde dekking in waarde heeft.”
Ander verdienmodel
“Deze nieuwe manier van werken vergt wat van de ondernemer. Ten eerste zal die anders moeten gaan denken over marges en euro’s”, zegt de ondernemer. “Als je nog aan het infuus van geld verdienen zit, is deze transitie niks voor jou. De omslag van het lineair model naar een circulair model kan het beste worden gemaakt als je van nul af begint. Dus opnieuw … En dat kan best lastig zijn.” Toch is het goed om deze cultuurslag te gaan maken. Sterker nog, er is nieuwe wetgeving in de maak waarin je sociaal en ecologisch in de boekhouding moet laten zien wat je doet. Het zogenaamde Environmental Social Governments (ESG). Maar daar is Douwe Jan met OPNIEUW! al lang klaar voor!
Cultuurwaarden in je bedrijf
- Positiviteit
Denk altijd in oplossingen. Je mag tegengas geven, maar daarna volgt altijd hoe het wél kan. Wanneer je deze waarde toepast, zullen werknemers zich geborgen voelen.
2. Communicatie
In een (werk)relatie is communicatie essentieel. Spreek eerlijk uit waar je mee zit en wat je bezighoudt. Daarmee houd je de relatie open.
3. Vertrouwen
Vertrouwen zal groeien wanneer je positief bent en eerlijk met elkaar blijft communiceren. Dit vergt wel van jou als leider dat je optreedt wanneer het op de punten positiviteit of communicatie hapert.
Meer lezen? Dit artikel verscheen in Business Contact. Vraag een gratis proefexemplaar aan of neem een een abonnement en ontvang vier keer per jaar Business Contact magazine.
